چهار استارتاپ برتر هوش مصنوعی چین که باید فراتر از DeepSeek به آن‌ها توجه کرد
صنعت هوش مصنوعی چین در حال تجربه تحولی چشمگیر است. پس از ظهور DeepSeek به‌عنوان یکی از رقبای جدی غول‌های جهانی، نگاه‌ها به این حوزه بیش از پیش معطوف شده است. از زمان معرفی ChatGPT در سال ۲۰۲۲، اکوسیستم فناوری چین به‌دنبال ایجاد جایگزین‌های بومی بوده و همین امر موجب شکل‌گیری موجی از استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذاری‌های میلیاردی شده است.
امروز این رقابت بیشتر در اختیار شرکت‌های بزرگ فناوری مانند علی‌بابا و بایت‌دنس است که از حمایت سرمایه‌گذاران قدرتمند بهره می‌برند. اما با گذشت دو سال از آغاز دوران شکوفایی هوش مصنوعی مولد در چین، تغییری در حال رخ دادن است: نوآوران کوچک‌تر باید جایگاه ویژه خود را پیدا کنند، در غیر این صورت از رقابت جا خواهند ماند. این رقابت که در ابتدا به‌مثابه یک مسابقه سرعت بود، اکنون به یک ماراتن پرمخاطره تبدیل شده و جاه‌طلبی‌های چین در این حوزه به اوج خود رسیده است.
در میان شرکت‌های پیشرو، گروهی تحت عنوان "شش ببر" شامل Stepfun، Zhipu، Minimax، Moonshot، 01.AI و Baichuan شناخته می‌شوند. اما در کنار آن‌ها، شرکت‌های پژوهش‌محور مانند DeepSeek و ModelBest نیز به‌تدریج در حال گسترش نفوذ خود هستند. برخی از این استارتاپ‌ها، از جمله Minimax و Moonshot، دیگر به‌دنبال توسعه مدل‌های پایه پرهزینه نیستند و به‌جای آن، روی ساخت اپلیکیشن‌های کاربردی مبتنی بر مدل‌های موجود تمرکز کرده‌اند. در مقابل، شرکت‌هایی مانند Stepfun و Infinigence AI همچنان سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی در تحقیقات پایه انجام می‌دهند که بخشی از آن تحت تأثیر محدودیت‌های آمریکا در حوزه نیمه‌رساناها است.
در ادامه، چهار استارتاپ برتر هوش مصنوعی چین که باید آن‌ها را زیر نظر داشت، معرفی می‌شوند:
۱. Stepfun
شرکت Stepfun در آوریل ۲۰۲۳ توسط جیانگ داکسین، معاون ارشد سابق مایکروسافت، تأسیس شد. با اینکه این استارتاپ نسبتاً دیر وارد عرصه رقابت شد، اما به لطف مدل‌های پایه قدرتمند خود به‌سرعت به یک بازیگر جدی تبدیل شد. این شرکت یکی از معدود استارتاپ‌های چینی است که همچنان هدف دستیابی به هوش مصنوعی عمومی (AGI) را دنبال می‌کند، مأموریتی که بسیاری از شرکت‌های دیگر از آن دست کشیده‌اند.
با حمایت سرمایه‌گذارانی مانند تنسنت و بودجه دولت شانگهای، Stepfun تاکنون ۱۱ مدل پایه در حوزه‌های زبان، تصویر، ویدئو، صوت و مدل‌های چندوجهی منتشر کرده است. بزرگ‌ترین مدل زبانی آن، Step-2، دارای بیش از یک تریلیون پارامتر است (در مقایسه، GPT-4 حدود ۱.۸ تریلیون پارامتر دارد). این مدل در رتبه‌بندی LiveBench، که مدل‌های زبانی بزرگ را ارزیابی می‌کند، پس از ChatGPT، DeepSeek، Claude و Gemini قرار دارد.
مدل چندوجهی این شرکت، Step-1V، نیز در رتبه‌بندی Chatbot Arena که عملکرد مدل‌های هوش مصنوعی را مقایسه می‌کند، جایگاه بالایی کسب کرده است.
در حال حاضر، Stepfun همکاری گسترده‌ای با توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌های هوش مصنوعی دارد که از مدل‌های این شرکت استفاده می‌کنند. بنا بر گزارش ۳۶Kr، تقاضای توسعه‌دهندگان برای API چندوجهی این شرکت در نیمه دوم سال ۲۰۲۴ بیش از ۴۵ برابر افزایش یافته است.
۲. ModelBest
استارتاپ ModelBest در سال ۲۰۲۲ توسط گروهی از محققان دانشگاه تسنگ‌هوآ در منطقه هایدیان پکن تأسیس شد. این شرکت با تمرکز بر مدل‌های زبانی کوچک و بهینه، خود را از سایر رقبا متمایز کرده است. مدل‌های سری MiniCPM، که در چین به‌عنوان "قدرت‌های کوچک" شناخته می‌شوند، برای پردازش بلادرنگ در دستگاه‌هایی مانند گوشی‌های هوشمند، رایانه‌های شخصی، خودروهای هوشمند، سیستم‌های خانه هوشمند و ربات‌ها طراحی شده‌اند.
مدل MiniCPM 3.0 این شرکت، با وجود داشتن تنها ۴ میلیارد پارامتر، در بسیاری از معیارها عملکردی هم‌سطح GPT-3.5 ارائه می‌دهد.
این شرکت پروژه‌های متن‌باز خود را در GitHub و Hugging Face تحت نام OpenBMB (آزمایشگاه مدل‌های بزرگ متن‌باز) منتشر کرده است. در دسامبر ۲۰۲۴، ModelBest دور سوم جذب سرمایه خود را به ارزش ده‌ها میلیون دلار تکمیل کرد.
۳. Zhipu AI
Zhipu AI که از دل دانشگاه تسنگ‌هوآ رشد کرده، ارتباطات نزدیکی با دولت و محافل دانشگاهی دارد. این شرکت علاوه بر توسعه مدل‌های پایه، محصولات هوش مصنوعی مانند ChatGLM (مدل مکالمه‌ای) و Ying (مولد ویدئو، مشابه Sora از OpenAI) را عرضه کرده است.
مدل GLM-4-Plus، پیشرفته‌ترین مدل زبانی این شرکت، با تکیه بر داده‌های مصنوعی باکیفیت آموزش دیده است، که هزینه‌های آموزش را کاهش می‌دهد اما همچنان عملکردی مشابه GPT-4 دارد. مدل GLM-4V-Plus نیز یک مدل بینایی است که می‌تواند صفحات وب و ویدئوها را تفسیر کند، که گامی در جهت توسعه هوش مصنوعی عامل‌محور محسوب می‌شود.
در ژانویه ۲۰۲۵، دولت آمریکا نام Zhipu AI را در لیست تحریم‌های تجاری خود قرار داد و مدعی شد که فناوری این شرکت در خدمت ارتش چین است، ادعایی که Zhipu آن را رد کرده است. با ارزشی بیش از ۲ میلیارد دلار، این شرکت یکی از بزرگ‌ترین استارتاپ‌های هوش مصنوعی چین محسوب می‌شود و گفته می‌شود در آستانه عرضه اولیه سهام خود قرار دارد.
۴. Infinigence AI
این استارتاپ که در سال ۲۰۲۳ تأسیس شد، نسبت به سایر شرکت‌های این لیست کوچک‌تر است، اما تاکنون ۱۴۰ میلیون دلار سرمایه جذب کرده است. Infinigence AI به‌جای توسعه مدل‌های پایه، بر زیرساخت‌های پردازشی تمرکز دارد.
ویژگی متمایز این شرکت، خوشه‌های محاسباتی ناهمگن است که به مدل‌های هوش مصنوعی امکان می‌دهد از ترکیبی از تراشه‌های AMD، هواوی و انویدیا به‌طور هم‌زمان استفاده کنند. این امر چالشی کلیدی برای شرکت‌های چینی محسوب می‌شود که تحت تأثیر تحریم‌های آمریکا، دسترسی محدودی به سخت‌افزار دارند.
این شرکت همچنین پلتفرم Infini-AI Cloud را راه‌اندازی کرده که امکان توسعه و استقرار مدل‌ها را با ترکیب محصولات چندین شرکت فراهم می‌کند. به گفته این شرکت، HetHub، سیستم اختصاصی آن، می‌تواند زمان آموزش مدل‌های هوش مصنوعی را تا ۳۰٪ کاهش دهد.
استارتاپ‌های دیگر قابل توجه:
- Baichuan: تمرکز بر بازار داخلی چین، به‌ویژه در حوزه پزشکی و سلامت.
- Minimax: توسعه‌دهنده Talkie، یک چت‌بات همراه با بیشترین میزان دانلود در سال ۲۰۲۴.
- Moonshot: سازنده Kimi، دومین چت‌بات محبوب چین با بیش از ۱۳ میلیون کاربر.
رقابت در هوش مصنوعی چین وارد مرحله جدیدی شده است و این شرکت‌ها در مرکز این تحول قرار دارند.
Credit: "Four Chinese AI startups to watch beyond DeepSeek" By Caiwei Chen, published in MIT Technology Review.
Read the article here: https://www.technologyreview.com/2025/02/04/1110942/four-chinese-ai-startups-deepseek/
Image Credit: Stephanie Arnett/MIT Technology Review
