نقش هوش مصنوعی در کمک به مدیران برای حل مسائل
هوش مصنوعی مولّد می‌تواند به‌عنوان یک شریک فکری برای مدیران عمل کند و آنها را در تفکر راهبردی، توسعۀ مهارت‌های رهبری و تصمیم‌گیری یاری دهد. بااین‌حال، در حالی که دو‌سوم مدیران به این پتانسیل باور دارند، تنها ۳۰٪ احساس می‌کنند که برای استفاده از این فناوری در این حوزه آماده‌اند
با گسترش دسترسی سازمان‌ها به مدل‌های هوش مصنوعی زایشی (Gen AI)، بسیاری از مدیران اکنون متوجه شده‌اند که این فناوری فراتر از انجام وظایف ساده بهره‌وری است. دو سوم مدیران بر این باورند که هوش مصنوعی زایشی می‌تواند به عنوان شریک فکری آنها عمل کند و دیدگاه‌های جدیدی ارائه دهد، مزایا و معایب را ارزیابی کند، توازن میان گزینه‌ها را بسنجد، تفکر استراتژیک را تقویت کند و به توسعه مهارت‌های رهبری کمک کند. با این حال، علیرغم انتظارات بالا، هنوز راه درازی در پیش است. در حال حاضر، تنها ۳۰٪ از مدیران گزارش داده‌اند که مهارت‌ها و دانش لازم برای استفاده از هوش مصنوعی زایشی به این شیوه را دارند.
خوشبختانه، مدیران می‌توانند این فاصله را به‌سرعت پر کنند. بر اساس تجربیات ما، هزاران مکالمه و تکرارهای متعدد درخواست‌ها (پرامپت‌ها)، راهنمایی تدوین کرده‌ایم که شامل دستورالعمل‌ها و ابزارهایی برای استفاده از هر ابزار مکالمه‌ای هوش مصنوعی زایشی به عنوان یک شریک فکری است.
با استفاده از این تکنیک‌ها، انسان و هوش مصنوعی می‌توانند با همکاری یکدیگر به نتایج باکیفیتی دست یابند که به‌تنهایی ممکن نیست. ما این فرایند را «هم‌تفکری» (Co-Thinking) می‌نامیم و در این مقاله، نحوه شروع آن را توضیح خواهیم داد.
قدرت هم‌تفکری
هوش مصنوعی زایشی می‌تواند به عنوان شریک فکری در موضوعاتی مانند آماده‌سازی سخنرانی، تحلیل ریشه‌ای مشکلات و تدوین استراتژی مورد استفاده قرار گیرد. بیایید چند مثال را بررسی کنیم:
- ماریو، مدیر پروژه در یک کارخانه تولیدی، به همراه تیمش باید چالش‌های فنی را حل کند. شناسایی ریشه مشکلات، وظیفه‌ای تکراری اما پیچیده است. ماریو یک گفتگوی ساختاریافته با هوش مصنوعی زایشی طراحی کرده تا در حل هر مشکل به او کمک کند. هر بار که مشکل جدیدی پیش می‌آید، او دنباله درخواست‌های خود را اصلاح و آزمایش می‌کند.
- کیم، مدیر ارتباطات در یک شرکت بزرگ کالاهای مصرفی، از هوش مصنوعی زایشی برای تهیه پیش‌نویس بیانیه‌های مطبوعاتی و تحلیل واکنش ذینفعان استفاده می‌کند. او از هوش مصنوعی می‌خواهد که نقش ذینفعان مختلف را ایفا کند و درباره محتوای هر پیش‌نویس با او بحث کند. کیم همیشه در گفت‌وگو با هوش مصنوعی به دنبال چالش‌های فکری است.
- ایمی، مدیر مالی در یک شرکت فناوری، مسئول اجرای یک تغییر سازمانی است که بخش مالی را از یک ارائه‌دهنده خدمات داخلی به یک شریک استراتژیک برای واحدهای تجاری تبدیل می‌کند. او دنباله‌ای از درخواست‌ها را برای هوش مصنوعی زایشی طراحی کرده که به اعضای تیم کمک می‌کند تا دیدگاه و رفتارهای لازم برای این تغییر را درک و اجرا کنند.
این مثال‌ها نشان می‌دهند که تعامل با هوش مصنوعی چیزی فراتر از پرسیدن سؤال یا فشار دادن یک دکمه برای دریافت خروجی است. در این فرایند، یک مکالمه دوطرفه پویا ایجاد می‌شود که در آن انسان و هوش مصنوعی ایده‌های یکدیگر را تکمیل می‌کنند.
اقدامات مدیران و هوش مصنوعی در گفتگوهای هم‌تفکری
در این نوع گفتگو، انسان و هوش مصنوعی به شیوه‌های مختلفی به بحث و تبادل نظر می‌پردازند:
| آنچه مدیر انجام می‌دهد | آنچه هوش مصنوعی انجام می‌دهد |
|---|---|
| ارائه‌ی زمینه | پیشنهاد گزینه‌های مختلف |
| بیان مسئله | افزودن یا حذف ایده‌ها |
| ارائه‌ی ورودی‌های اولیه | تشریح بیشتر ایده‌ها |
| مثال زدن | ارائه‌ی گزینه‌های پیشنهادی |
| تعریف معیارها | بررسی و تحلیل مزایا و معایب |
| دریافت بازخورد | اعتبارسنجی ایده‌ها |
| ایفای نقش‌های مختلف | ارائه دیدگاه‌های مختلف |
| اظهار نظر | به چالش کشیدن نظرات |
ارزش یک گفتگوی هم‌تفکری فقط در خروجی آن نیست، بلکه در روند مکالمه بین انسان و هوش مصنوعی نهفته است. در واقع، ارزش در طی این تعاملات مشترک ایجاد می‌شود.
مدیران بسیاری از هوش مصنوعی به عنوان شریک فکری استفاده کرده‌اند. ماسایوشی سون، مدیرعامل سافت‌بانک، گفته است که هر روز با ChatGPT صحبت می‌کند و در مورد ایده‌ها و استراتژی‌های تجاری بحث می‌کند. جف مگینکالدا، مدیرعامل کورسرا، هوش مصنوعی زایشی را «یک شریک فکری فوق‌العاده» توصیف کرده که روش کار او را تغییر داده است.
در سطح مدیریتی، بسیاری از مدیران در صنایع مختلف هم‌تفکری با هوش مصنوعی را پذیرفته‌اند. والنتین مارگوئت، مدیر پروژه در فراری، بیان کرده است که «برای حل مشکلات فنی، هوش مصنوعی زایشی می‌تواند به عنوان یک شریک فکری عمل کند، مانند یک متخصص روش‌شناسی که فرآیندهای فکری را برای کشف سیستماتیک علل ریشه‌ای راهنمایی می‌کند.» ما معتقدیم که این رویکرد می‌تواند برای هر مدیر و رهبر سازمانی مفید باشد و زمان شروع آن همین حالاست.
چگونه یک گفتگوی هم‌تفکری با هوش مصنوعی طراحی کنیم
ما یک چارچوب چهار مرحله‌ای برای طراحی موفق یک گفتگوی هم‌تفکری با هوش مصنوعی زایشی ایجاد کرده‌ایم:
مرحله ۱: تعیین نقش هوش مصنوعی
مشخص کنید که هوش مصنوعی چه نقشی باید ایفا کند، مانند یک کارشناس، یک عضو تیم، یا یک منتقد. از جملاتی مانند «نقش تو این است که...»، «کمکم کن که...»، یا «نتیجه‌ی این گفتگو باید...» استفاده کنید.
مرحله ۲: تعیین بستر مکالمه
محیطی که مکالمه در آن اتفاق می‌افتد را مشخص کنید. آیا این گفتگو بین شما و هوش مصنوعی است یا باید در یک جلسه تیمی یا کارگاه گروهی برگزار شود؟
مرحله ۳: طراحی ساختار گفتگو
دنباله‌ای از پرسش‌ها و بیانات را تدوین کنید که مشخص کند چه کسی چه کاری انجام می‌دهد. مشخص کنید که هوش مصنوعی چه ورودی‌هایی ارائه می‌دهد و شما چه ورودی‌هایی خواهید داشت. عدم برنامه‌ریزی دقیق ممکن است باعث شود مکالمه از مسیر اصلی خارج شود.
مرحله ۴: نوشتن درخواست (پرامپت)
بر اساس ساختاری که طراحی کرده‌اید، درخواست خود را بنویسید. همچنین می‌توانید از هوش مصنوعی بخواهید که در بهبود درخواست به شما کمک کند. برای مثال، می‌توانید بنویسید:
«این ساختار گفتگویی است که طراحی کرده‌ام و نیاز دارم که به من کمک کنی تا آن را به یک درخواست ساختاریافته تبدیل کنم که بتوانی با من اجرا کنی: ‘[ساختار خود را اینجا وارد کنید]’»
در بخش جانبی «دو گفتگوی هم‌تفکری که می‌توانید امتحان کنید»، دو نمونه درخواست را مشاهده خواهید کرد که بر اساس این چارچوب طراحی شده‌اند. می‌توانید آنها را در هر مدل هوش مصنوعی زایشی وارد کرده و گفتگو را آغاز کنید. سپس، پس از اجرای یک بار مکالمه، درخواست را برای چالش‌های حرفه‌ای خود تنظیم کنید یا یک گفتگوی جدید از ابتدا طراحی کنید. هرچه بیشتر این روش را تمرین کنید، مهارت‌های شما سریع‌تر بهبود خواهند یافت.
بهره‌گیری حداکثری از گفتگوهای خود با هوش مصنوعی مولد
تحقیقات ما منجر به آشنایی با جسیکا تامپکینسون، رئیس پیشین ارتباطات جهانی و امور شرکتی در شرکت یونیلیور، شد. او برخی از تجربیات خود در استفاده از هوش مصنوعی مولد به عنوان یک شریک فکری را با ما در میان گذاشت. او گفت: «وقتی به اولین درخواست‌های خود نگاه می‌کنم، متوجه می‌شوم که پاسخ‌ها کاملاً بی‌فایده بودند. مجبور شدم رویکردم را تغییر دهم و با هوش مصنوعی مانند یک همکار یا یک آژانس مکالمه کنم. این گفتگوهای متقابل، کیفیت خروجی را به طور چشمگیری بهبود بخشید و باعث شد ابزارها در این فرآیند یادگیری بهتری داشته باشند.»
کارهایی که باید انجام دهید
✅ ذهنیت مکالمه‌ای داشته باشید
با هوش مصنوعی مانند یک همکار انسانی صحبت کنید. این سیستم می‌تواند مشابه روش سقراطی عمل کند و تفکر انتقادی شما را از طریق گفتگو تقویت کند. از هوش مصنوعی بخواهید که شما را در یک گفتگوی ساختاریافته در مورد موضوع موردنظرتان هدایت کند، پاسخ‌های شما را بسط دهد، ابعاد نادیده گرفته‌شده را اضافه کند و سؤالات پیگیری ارائه دهد.
✅ مشارکت فعال داشته باشید
تعامل شما باید به‌صورت دوطرفه باشد. هر دو طرف (انسان و هوش مصنوعی) بازخورد ارائه می‌دهند، چالش‌های متقابل ایجاد می‌کنند و خروجی را با همکاری هم تولید می‌کنند. برای دریافت پاسخ‌های مناسب و مفید، ابتدا یک توضیح مختصر و دقیق از وضعیت خود ارائه دهید. سپس با اشتراک‌گذاری بازتاب‌های شخصی، تجربیات و پرسیدن سؤالات بیشتر، تعامل خود را افزایش دهید.
✅ هوش مصنوعی را به چالش بکشید
همانند مکالمه با یک انسان، وجود تضاد فکری می‌تواند ارزشمند باشد. از هوش مصنوعی بخواهید که دیدگاه‌های مختلف، ایده‌های جایگزین یا گزینه‌های نادیده گرفته‌شده را ارائه دهد. به اولین پاسخ بسنده نکنید و به‌سرعت با آن موافقت نکنید. برای مثال، بپرسید: «آیا ما نکته مهمی را از قلم انداخته‌ایم؟» یا «اگر از دیدگاه دیگری به این مشکل نگاه کنیم، چه اتفاقی می‌افتد؟»
کارهایی که نباید انجام دهید
❌ به‌تنهایی عمل نکنید
اگر افراد بیشتر وقت خود را در تعامل فردی با هوش مصنوعی مولد بگذرانند و تیم خود را در این فرآیند درگیر نکنند، این امر ممکن است منجر به کاهش ارتباطات بین فردی و به اشتراک‌گذاری دانش شود. این مسئله می‌تواند باعث کاهش قدرت قضاوت گروهی و افزایش ریسک تصمیم‌گیری‌های نادرست شود. بنابراین، علاوه بر استفاده از هوش مصنوعی، با اعضای تیم خود ارتباط برقرار کنید، بازخورد بگیرید و نظرات متنوع را در فرآیند تصمیم‌گیری دخیل کنید.
❌ بیش از حد عجله نکنید
سرعت پردازش بالای هوش مصنوعی مولد ممکن است باعث شود که بدون تأمل کافی، تصمیمات سریع و ناپخته بگیرید. از هوش مصنوعی بخواهید که شما را به تفکر وادار کند. برای مثال، می‌توانید از آن بخواهید که قبل از ارائه پاسخ نهایی، بازخورد شما را بپرسد تا فرصت ارزیابی و اعتبارسنجی را داشته باشید.
زمان شروع فرا رسیده است!
مدیرانی که مهارت‌های خود در استفاده از هوش مصنوعی مولد را توسعه دهند، نسبت به دیگران برتری خواهند داشت. حالا وقت آن است که یادگیری را شروع کنید و بفهمید چگونه می‌توان از این ابزار برای خود، تیم و کسب‌وکار بهره برد. زمینه‌هایی را برای آزمایش «هم‌فکری» با هوش مصنوعی مشخص کنید، مزایا و خطرات را ارزیابی کنید، درس‌های آموخته‌شده را مستند کنید و آنها را با تیم خود به اشتراک بگذارید. شما به‌عنوان یک الگوی هم‌فکری، باید تیم خود را تشویق کنید تا درباره تجربه‌های موفق و موارد قابل بهبود بحث کنند و دانش به‌دست‌آمده را به‌صورت ساختاریافته جمع‌آوری کنند.
Credit: "How AI Can Help Managers Think Through Problems” by Elisa Farri and Gabriele Rosani, published in Harvard Business Review.
Read the full article here: https://hbr.org/2025/02/how-ai-can-help-managers-think-through-problems
