آیندۀ ربات‌ها به کجا می‌رسد؟
یان لیپ‌هارت، استاد مهندسی زیستی دانشگاه استنفورد، در خیابان‌های لوس‌آلتوس کالیفرنیا با یک سگ رباتی چهارپا قدم می‌زند و همین موضوع باعث شده او در میان عابران غریبه چهره‌ای عجیب به نظر برسد.
لیپ‌هارت سال‌هاست که مشغول ساخت و تغییر ربات‌هاست و وقتی این "سگ" را به خیابان می‌برد، معمولاً سه نوع واکنش دریافت می‌کند: کودکان به وجد می‌آیند و دوست دارند یکی از این سگ‌ها داشته باشند، والدینشان حس خوبی به آن ندارند، و سالمندان ترجیح می‌دهند آن را نادیده بگیرند. او می‌گوید: «خیلی سریع رد می‌شوند و طوری رفتار می‌کنند که انگار با خود می‌گویند: این دیگر چه مزخرف تازه‌ای است؟»
در گفت‌وگوهایی که با افراد مختلف درباره ربات‌ها داشته‌ام، متوجه شده‌ام که اکثر مردم در یکی از این سه دسته جای می‌گیرند؛ هرچند این تقسیم‌بندی دقیقاً به سن مربوط نمی‌شود. عده‌ای با خوش‌بینی به آینده نگاه می‌کنند و امیدوارند به‌زودی ربات‌ها بتوانند وظایفی مثل آشپزی یا جراحی را به‌طور حرفه‌ای انجام دهند. گروهی دیگر از خطراتی مثل از دست دادن شغل یا آسیب‌های احتمالی می‌ترسند.
اما به نظرم بزرگ‌ترین دسته، کسانی هستند که ربات‌ها برایشان جذابیت چندانی ندارند. از دهه ۱۹۶۰ که بازوی رباتیک برای اولین بار در خط تولید جنرال موتورز به کار گرفته شد، وعده‌های زیادی درباره تحول‌آفرینی ربات‌ها داده شده است؛ اما بسیاری از آن وعده‌ها هنوز محقق نشده‌اند.
امسال اما دلایلی وجود دارد که حتی افراد بی‌تفاوت نیز به آنچه در دنیای ربات‌ها در حال رخ دادن است علاقه‌مند شوند. در ادامه نگاهی داریم به اتفاقاتی که باید زیر نظر داشت.
آزمون ربات‌های انسان‌نما
رقابت در ساخت ربات‌های انسان‌نما با این ایده پیش می‌رود که دنیای ما برای فرم انسانی طراحی شده است و اگر این فرم به‌طور کامل خودکار شود، شاهد تغییرات بنیادینی خواهیم بود. این حوزه توسط کارآفرینانی پیشرو و خوش‌بین هدایت می‌شود. از جمله برت آدکاک، بنیان‌گذار شرکت Figure AI که ربات‌های انسان‌نما می‌سازد و ارزشی بیش از ۲.۶ میلیارد دلار دارد (این شرکت در حال آزمایش ربات‌هایش با همکاری BMW است). آدکاک اخیراً گفته است: «در آینده، کار فیزیکی اختیاری خواهد بود.»
ایلان ماسک نیز که شرکت تسلا نسخه‌ای از ربات انسان‌نمای خود به نام Optimus را توسعه داده است، وعده داده که این ربات‌ها دنیایی بدون فقر ایجاد خواهند کرد. همچنین شرکتی به نام Eliza Wakes Up با حمایت مالی یکی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری مطرح، رباتی به قیمت ۴۲۰ هزار دلار تولید کرده که از همین حالا پیش‌فروش می‌شود.
در ژوئن ۲۰۲۴، شرکت Agility Robotics ناوگانی از ربات‌های انسان‌نمای خود به نام Digit را به شرکت GXO Logistics، که محصولات برندهایی نظیر نایکی و نستله را جابه‌جا می‌کند، ارسال کرد. این ربات‌ها می‌توانند وظایفی مانند تخلیه پالت‌ها یا قرار دادن جعبه‌ها روی نوار نقاله را انجام دهند.
با این حال، مشکلاتی نیز وجود دارد: مثلاً کف‌پوش‌های بسیار صاف در ابتدا باعث لغزش ربات‌ها می‌شود یا نیاز به پوشش مناسب Wi-Fi برای عملکرد پایدار آن‌ها در ساختمان‌ها الزامی است. اما مشکل بزرگ‌تر، مسئله شارژ باتری است. نسخه کنونی ربات Digit که دارای باتری‌ای به وزن ۳۹ پوند است، تنها می‌تواند بین دو تا چهار ساعت کار کند و سپس نیاز به یک ساعت شارژ دارد.
ملونی وایز، مدیر ارشد فناوری این شرکت، می‌گوید: «من همیشه بدبین بوده‌ام.» او اشاره می‌کند که ساخت رباتی که در آزمایشگاه خوب کار کند، یک چیز است و ادغام آن در انبارهای شلوغ پر از افراد و تجهیزات، چیزی کاملاً متفاوت.
اگر سال ۲۰۲۴ سال رونمایی‌های هیجان‌انگیز از ربات‌های انسان‌نما بود، امسال این ربات‌ها به میدان عمل خواهند آمد و مشخص خواهد شد که آیا می‌توانند مطابق وعده‌ها، برای مشتریان سودآور باشند یا نه.
آموزش از طریق تخیل
روش آموزش ربات‌ها به سرعت در حال تغییر است. در گذشته باید وظایف به مراحل مشخص و کدنویسی‌شده تقسیم می‌شد، اما اکنون با کمک هوش مصنوعی، این فرآیند می‌تواند از طریق مشاهده انجام شود. همان‌طور که مدل‌های زبانی مثل ChatGPT از طریق مطالعه میلیاردها جمله آموزش دیدند، ربات‌ها نیز از ویدیوها و نمایش‌های آموزشی یاد می‌گیرند.
شرکت Nvidia با ریشه در صنعت بازی‌های ویدیویی، سال‌هاست که شبیه‌سازی‌هایی برای آموزش ربات‌ها ارائه می‌دهد. به عنوان مثال، یک خودرو خودران می‌تواند میلیون‌ها مایل مجازی را طی کند یا یک ربات کارخانه می‌تواند شرایط نوری مختلف را تجربه کند.
در دسامبر ۲۰۲۴، این شرکت مدلی به نام Cosmos معرفی کرد که با مطالعه ۲۰ میلیون ساعت ویدیو، قادر است داده‌های آموزشی مصنوعی تولید کند. این مدل می‌تواند با شبیه‌سازی محیط‌های مختلف، به ربات‌ها در یادگیری شرایط خاص کمک کند.
بدنی هوشمند برای مغزی هوشمند
بسیاری از پیشرفت‌های اخیر در رباتیک مربوط به هوش و برنامه‌ریزی ربات‌هاست. اما پیشرفت در "بدن" آن‌ها که تعیین‌کننده قابلیت حرکت و تعاملشان با محیط‌های پیچیده است، کندتر رخ می‌دهد.
یان لیپ‌هارت از استنفورد معتقد است گام بعدی این تحول، توانایی آموزش ربات‌ها از طریق گفتار خواهد بود. او می‌گوید: «ما می‌توانیم به یکی از ربات‌هایمان بگوییم، "تو یک سگ هستی"، و ربات شروع به بو کشیدن کند و تلاش کند پارس کند. بعد فقط یک کلمه را تغییر می‌دهیم: "تو یک گربه هستی." و ربات میومیو می‌کند و از سگ‌ها فرار می‌کند؛ بدون اینکه حتی یک خط کد را تغییر داده باشیم.»
Credit: "What’s next for robots" By James O'Donnell, published in MIT Technology Review.
Read here: https://www.technologyreview.com/2025/01/23/1110496/whats-next-for-robots/
