آیندۀ عینک‌های هوشمند
عوامل هوش مصنوعی، رقابت‌های بزرگ و توسعه اپلیکیشن‌ها توسط شرکت‌های ثالث. آنچه در سال ۲۰۲۵ و پس از آن در انتظار است.
هر فناوری جدیدی که به یک نام آشنا در میان مردم تبدیل می‌شود، ده‌ها نمونه ناموفق را پشت سر گذاشته است. امسال، ده سال از زمانی که گوگل تولید Google Glass را متوقف کرد می‌گذرد. برای مدتی طولانی، به نظر می‌رسید محصولات مبتنی بر واقعیت ترکیبی—عینک‌هایی که برخلاف هدست‌های واقعیت مجازی، دید کاربر را کاملاً مسدود نمی‌کنند—فقط مورد توجه علاقه‌مندان خاص باقی بمانند و به جریان اصلی بازار راه پیدا نکنند.
اما اکنون، عینک‌های هوشمند در آستانه تبدیل شدن به یک محصول جذاب و حتی شیک هستند. عینک‌های هوشمند متا، که با همکاری ری-بن ساخته شده‌اند، ظاهری شبیه به مدل Wayfarer دارند که تام کروز در فیلم Risky Business به شهرت رساند. متا همچنین نمونه اولیه جدیدی از عینک‌های واقعیت افزوده خود با نام Orion را معرفی کرده است. اسنپ هم نسل پنجم Spectacles خود را عرضه کرده که طراحی آن به‌گونه‌ای است که در مدرن‌ترین خیابان‌های شهرهای بزرگ نیز به چشم می‌آید. در همین حال، گوگل در دسامبر گذشته نمونه اولیه‌ای از عینک‌های واقعیت ترکیبی خود را به نمایش گذاشت. شایعاتی نیز درباره ادامه فعالیت اپل در زمینه توسعه یک پروژه مخفی مرتبط با عینک‌های هوشمند وجود دارد. از سوی دیگر، غول‌های فناوری چین مانند هواوی، علی‌بابا، شیائومی و بایدو نیز برای تصاحب سهمی از این بازار در رقابت هستند.
طراحی‌های ظریف‌تر، جذابیت این نسل جدید از عینک‌ها را افزایش داده است، اما مهم‌تر از آن، این دستگاه‌ها در حال تبدیل شدن به ابزارهای واقعاً کاربردی هستند. به نظر می‌رسد شرکت‌های بزرگ فناوری شرط‌بندی کرده‌اند که عینک‌های هوشمند، دسته جدیدی از محصولات مصرفی را شکل خواهند داد. اما در سال ۲۰۲۵ و پس از آن، چه تحولاتی در انتظار این فناوری است؟
عوامل هوش مصنوعی؛ کلید تبدیل عینک‌های هوشمند به یک ابزار واقعی
هرچند دستگاه‌های واقعیت ترکیبی از دهه‌ها پیش در برخی صنایع تخصصی مانند پزشکی، ساخت‌وساز و تعمیرات فنی از راه دور مورد استفاده قرار گرفته‌اند، اما به‌طور گسترده وارد بازار عمومی نشده‌اند. مایکروسافت، سازنده شناخته‌شده‌ترین این دستگاه‌ها یعنی HoloLens 2، اخیراً اعلام کرد که تولید آن را متوقف می‌کند.
اکنون، عینک‌های هوشمند در آستانه ورود به بازار مصرف عمومی هستند. در سال گذشته، هوش مصنوعی شاهد پیشرفت‌های چشمگیری در مدل‌های چندرسانه‌ای (multimodal) بوده است؛ مدل‌هایی که نه‌تنها متن، بلکه ویدیو، تصویر و صدا را نیز پردازش می‌کنند. این تحولات، کاربردهای جدیدی را برای عینک‌های هوشمند ممکن ساخته که قبلاً قابل تصور نبودند. به گفته لوییس روزنبرگ، پژوهشگر واقعیت افزوده که در دهه ۹۰ میلادی روی نخستین سیستم واقعیت افزوده در دانشگاه استنفورد کار می‌کرد، این فناوری‌ها می‌توانند عینک‌های هوشمند را به دستگاه‌هایی واقعاً مفید تبدیل کنند.
متا به‌وضوح در زمینه هوش مصنوعی و عینک‌های هوشمند سرمایه‌گذاری کرده است. مارک زاکربرگ نمونه اولیه عینک‌های Orion را «پیشرفته‌ترین عینک واقعیت افزوده‌ای که تاکنون ساخته شده» توصیف کرده است. او همچنین تأکید کرده که عینک‌های هوشمند، «فرم ایده‌آل» برای بهره‌گیری از یک دستیار هوش مصنوعی شخصی‌سازی‌شده هستند.
در حال حاضر، هوش مصنوعی موجود در عینک‌های ری-بن متا قادر است به‌صورت تعاملی به سؤالات کاربر درباره محیط اطراف پاسخ دهد. اما در آینده، این دستیارها می‌توانند به سطحی از درک محیطی برسند که بدون نیاز به پرسش کاربر، اطلاعات مفیدی ارائه دهند. برای مثال، هنگام عبور از کنار یک فروشگاه، یادآوری کنند که شیر بخرند، یا هنگام ملاقات با همکاران، نام آن‌ها را نمایش دهند. گوگل نیز در حال حرکت به این سمت است؛ عینک‌های هوشمند جدید این شرکت که در Google I/O ۲۰۲۴ معرفی شدند، مبتنی بر عامل هوش مصنوعی Astra هستند.
رقابت متا و گوگل برای سلطه بر بازار عینک‌های هوشمند
سؤال بزرگ این است که آیا عینک‌های هوشمند در آینده نزدیک به پذیرش گسترده خواهند رسید یا نه؟ زاکربرگ در گزارش مالی اخیر متا اعلام کرد که سال ۲۰۲۵ سالی تعیین‌کننده برای مشخص شدن آینده این فناوری خواهد بود—آیا عینک‌های هوشمند به موفقیت گسترده خواهند رسید یا این مسیر همچنان دشوار خواهد ماند؟
متا در حال حاضر نسبت به رقبا برتری دارد. فروش بیش از یک میلیون واحد از عینک‌های هوشمند Ray-Ban Meta در سال گذشته، این موضوع را تأیید می‌کند. علاوه بر این، متا همکاری خود را با برند Oakley نیز آغاز کرده و نسخه سوم این عینک‌ها، که دارای نمایشگر داخلی است، قرار است در سال جاری عرضه شود. همچنین نسخه‌ای پیشرفته‌تر از عینک‌های Orion با نام Artemis در دست توسعه است که احتمالاً تا سال ۲۰۲۷ به بازار عرضه خواهد شد.
در همین حال، گوگل نیز پروژه Android XR را در دست دارد که دارای نمایشگر داخلی است. این شرکت همچنین در حال توسعه یک اکوسیستم نرم‌افزاری مشابه اندروید برای عینک‌های هوشمند است که می‌تواند روی دستگاه‌های تولیدشده توسط برندهای مختلف اجرا شود. این رقابت شدید بین متا و گوگل احتمالاً در سال‌های آینده تشدید خواهد شد، چرا که هر دو شرکت معتقدند عینک‌های هوشمند بهترین سخت‌افزار برای هوش مصنوعی هستند.
توسعه عینک‌های هوشمند ساده‌تر شده، اما ساخت یک محصول موفق همچنان دشوار است
در نمایشگاه CES ۲۰۲۴، بسیاری از شرکت‌های کوچک، از جمله برندهای چینی مانند DreamSmart و Rokid، نمونه‌های جدیدی از عینک‌های هوشمند خود را معرفی کردند. هرچند توسعه این فناوری همچنان نیازمند سرمایه‌گذاری قابل توجهی است، اما ورود به این بازار برای شرکت‌های کوچک ساده‌تر شده است.
به گفته کارشناسان، موفقیت در این بازار نیازمند همکاری با برندهای معتبر عینک‌سازی است، همان‌طور که متا از برند Ray-Ban بهره برده است. پیش‌بینی می‌شود برندهای ژاپنی و چینی نیز همکاری‌هایی مشابه با برندهای مشهور داخلی خود داشته باشند تا ابتدا در بازارهای داخلی موفق شوند و سپس به بازارهای بین‌المللی ورود کنند.
نقش توسعه‌دهندگان در آینده عینک‌های هوشمند
کاربردپذیری عینک‌های هوشمند تا حد زیادی به توسعه اپلیکیشن‌های جدید بستگی دارد. متا هنوز کیت توسعه نرم‌افزاری (SDK) عینک‌های خود را به‌صورت عمومی منتشر نکرده است، اما شرکت‌هایی مانند Vuzix و Brilliant Labs، که از مدل‌های هوش مصنوعی چندرسانه‌ای مانند ChatGPT و Perplexity استفاده می‌کنند، SDKهای خود را در اختیار توسعه‌دهندگان قرار داده‌اند.
به گفتۀ پژوهشگران، بسیاری از اپلیکیشن‌های آینده عینک‌های هوشمند بر ناوبری، ترجمه هم‌زمان و پردازش بصری تمرکز خواهند داشت. این کاربردها می‌توانند به افزایش پذیرش عمومی این فناوری کمک کنند و مسیر را برای ورود آن‌ها به زندگی روزمره هموار سازند.
Credit: "What’s next for smart glasses" By Rhiannon Williams, published in MIT Technology Review
Read full article here: https://www.technologyreview.com/2025/02/05/1110983/whats-next-for-smart-glasses/
