چرا ظهور DeepSeek نباید غافلگیرکننده می‌بود
استارتاپ چینی DeepSeek بسیاری را شگفت‌زده کرد، زیرا توانست با شرکت‌های مطرح آمریکایی در حوزۀ هوش مصنوعی رقابت کند، آن هم در حالی که کوچک‌تر، کارآمدتر و به‌مراتب ارزان‌تر بود. اما اگر به نظریه‌های مدیریت، به‌ویژه نظریۀ تحول‌آفرینی (Disruption Theory) توجه کنیم، ظهور چنین رقیبی کاملاً قابل پیش‌بینی بود.
بر اساس این نظریه، نوآوری‌های تحول‌آفرین معمولاً از طریق ارائۀ جایگزین‌های کم‌هزینه‌ای شکل می‌گیرند که شاید در لبۀ فناوری نباشند، اما برای بسیاری از کاربران، عملکردی کافی و مقرون‌به‌صرفه دارند. DeepSeek نیز دقیقاً از همین مسیر وارد بازار شد و موج جدیدی در صنعت هوش مصنوعی ایجاد کرد.
تفاوت DeepSeek با رقبای آمریکایی
DeepSeek یک پدیده‌ی منحصر‌به‌فرد نیست، بلکه در ادامۀ روندی قرار دارد که بسیاری از شرکت‌های چینی طی کرده‌اند. این شرکت‌ها در دو جنبۀ کلیدی با رقبای آمریکایی خود تفاوت دارند:
- کاهش هزینه‌های سخت‌افزاری و استفاده از معماری‌های باز: مدل‌های چینی معمولاً از سخت‌افزارهای ارزان‌تر بهره می‌برند و به‌جای زیرساخت‌های گران‌قیمت و اختصاصی، روی معماری‌های متن‌باز (و در نتیجه کم‌هزینه‌تر) تکیه دارند.
- تمرکز بر کاربردهای خاص به‌جای وظایف عمومی: بسیاری از مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) چینی برای کاربردهای خاص و محدود طراحی شده‌اند و برخلاف نمونه‌های آمریکایی، به‌دنبال پوشش طیف وسیعی از وظایف نیستند.
مسیر پیش روی شرکت‌ها
از نگاه مدیریت، سازمان‌ها برای استفاده از مدل‌های زبانی بزرگ با چند رویکرد مختلف مواجه هستند:
✅ تنوع‌بخشی به تأمین‌کنندگان: استفاده از چندین مدل زبانی بزرگ در یک سازمان، ریسک‌های احتمالی را کاهش می‌دهد و انعطاف‌پذیری بیشتری ایجاد می‌کند.
✅ همکاری با یک تأمین‌کنندۀ واحد: این رویکرد باعث کاهش هزینه‌های اداری و ایجاد درک بهتر از قابلیت‌های دو طرف مشارکت می‌شود.
✅ حکمرانی چندگانه (Plural Governance): ترکیب تأمین‌کنندگان خارج از سازمان و توسعه‌دهندگان داخل سازمان، به سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا ضمن بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، کنترل بیشتری بر فرایندهای خود داشته باشند.
ظهور DeepSeek شاید برای برخی غیرمنتظره بوده باشد، اما در چارچوب نظریه‌های مدیریت و روندهای نوآوری، کاملاً طبیعی به نظر می‌رسد.
Credit: "Why DeepSeek Shouldn’t Have Been a Surprise” by Prithwiraj (Raj) Choudhury, Natarajan Balasubramanian, and Mingtao Xu, published in Harvard Business Review.
Read the full article here: https://hbr.org/2025/01/why-deepseek-shouldnt-have-been-a-surprise
Image Credit: Anadolu/Getty Images
